“Asrın felaketi” olarak nitelendirilen 6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen sanayiciler, ihracat kayıplarını telafi etmek için bölgeye özel teşvik ve destek talep ediyor.
Bölge sanayicileri, bir yandan depremin oluşturduğu hasarı onarmaya çalışırken, bir yandan da pazar kaybı yaşamadan yeniden ihracat yapmak istiyor.
Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, depremden etkilenen11 ilin ihracatı afetin ardından dalgalı bir seyir izledi.
Deprem sonrasında bu illerin hemen hemen hepsinin ihracatı sert düşüş gösterdi. Sonraki aylarda ise bazı illerin ihracatında toparlanma görülse de Kurban Bayramı tatilinin yaşandığı haziran ayı itibarıyla sadece Hatay ve Kilis’in ihracatının ocak ayının üzerinde olduğu görüldü. Mayıs ayında ise Adana, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kilis ve Şanlıurfa’nın ihracatı ocak ayındaki seviyelerini yakaladı.
Deprem bölgesine özel finansman talebi
Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Başkanı Ahmet Fikret Kileci, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölge ihracatının eski haline dönmesinin zaman alacağını belirterek, şehirden şehre değişmekle birlikte üretimin ortalama yüzde 70 kapasitelere ulaştığını dile getirdi.
Gaziantep gibi şehirlerde toparlanma görülmesine karşın Kahramanmaraş ve Adıyaman gibi iller için zamana ihtiyaç duyulduğuna işaret eden Kileci, “İhracatta mayıs ayı çok iyi geçerken, Kurban Bayramı tatili nedeniyle haziran kötü geçmişti. Temmuz ise daha yüksek gelecek, iyileşme var. Geçen yıl Kurban Bayramı tatili temmuz ayına denk gelmişti, onun da etkisiyle de yüksek olacak. İyiye doğru gidiyor.” diye konuştu.
Yıl sonu hedeflerini her geçen gün olumlu yönde revize ettiklerini anlatan Kileci, şunları kaydetti:
“Yılın başında bölgede, geçen yıla göre, yüzde 20’lik artış bekliyorduk. Depremden sonra ‘Acaba geçen seneyi yakalayabilir miyiz?’ dedik. Şimdi yine geçen senenin üstünü hedefliyoruz. Şimdi görünen tablo daha iyi noktaya götürüyor. Bölge bazında genel anlamda Kahramanmaraş biraz ekside kalabilir, Hatay ekside kalabilir. Adıyaman’da üretim tesislerinde çok problemimiz yok, yaşam alanlarında problem var, o da çözülüyor. Adıyaman’da üretim anlamında sıkıntı olacağını sanmıyoruz. Sene sonunda geçen senenin üzerinde rakamla tamamlayacağız gibi görünüyor. Yaşadığımız bu süreçte ihracat tarafında epey müşteri kaybımız oldu. Biraz zaman alacak ama düzelecek.”
Kileci, ihracatçı olarak kredi kaynakları açısından ciddi kayıplar yaşadıklarına işaret ederek, şu anda ihracatçı olarak bekledikleri en önemli şeyin krediye erişilebilirliğin artırılması olduğunu söyledi.
Doğru krediyi doğru fiyatlama ile almak istediklerini belirten Kileci, İhracatı Geliştirme AŞ, Türk Eximbank ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kaynaklarıyla deprem bölgesi için farklı ve özel finansman uygulamalarına gidilmesini talep etti.
Kileci, “Enseyi karartmayacağız, çalışmaya devam edeceğiz. Bu memleket için ihracat yapmaya devam edeceğiz.” dedi.
“Pazar kaybı yaşıyoruz”
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Başkanı Mustafa Buluntu da illerindeki sanayi tesislerinde kapasitenin yüzde 40 düzeylerinde olduğunu ifade ederek, il olarak ihracat hedeflerini tutturma şanslarının bulunmadığını söyledi.
Buluntu, şirketlerin ayaklarının üstünde durmaları için finansal sorunlarının çözülmesi gerektiğine dikkati çekerek, “Acil finansman desteğine ihtiyacımız var. İşletmelerin ayağa kalkması için hem Kredi Garanti Fonu destekli finansmana hem de mevcut kredilerin en az 1 yıl ödemesiz dönemle yapılandırılmasına ihtiyaç var.” dedi.
Yeniden üretime geçmeye çalışan şirketlerin nefes almaya ihtiyaç duyduklarını ifade eden Buluntu, üretim tesislerinin fiziki şartlarını iyileştirmeye çalıştıklarını dile getirdi.
Buluntu, “İhracatımızı artırmak için önceki kapasitelerimize ulaşmamız lazım. İnşallah tekrar ihracat eski ihracatları yakalama şansımız var. Ancak bu süre uzadıkça müşteri ve pazar kaybı da yaşıyoruz. Giden müşteriyi geri döndürmemiz çok zor olacak. Personel sıkıntımız yavaş yavaş tamamlanıyor ama firmaların finansal sıkıntıları var.” diye konuştu.
“Asgari ücret daha yüksek olmalı”
Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Mehmet Torunoğlu da il olarak yüzde 35 gibi düşük kapasitelerle çalıştıklarını ve bu nedenle ihracatlarının da düştüğünü belirtti.
Üretime dayalı ihracatta kayıplar yaşadıklarını bildiren Torunoğlu, “Çarkların eskisi gibi dönmesi için bölgeye özel teşvikler verilmeli.” değerlendirmesinde bulundu.
İşçi temininde yaşadıkları sorunlara da değinen Torunoğlu, asgari ücretin, devlet desteğiyle, bölge için daha yüksek uygulanmasını isteyerek, aksi halde işçi kaybını önleyemeyeceklerini sözlerine ekledi.
