Çin’in 20’den fazla kentinde konut satın alan şahısların ipotekli konut kredilerini ödemeyi reddetmesi ülkenin bankaları üstündeki baskıyı artırabilir ve emlak krizinin tehlikeli bir noktaya evrilmesine yol açabilir.
Emlak krizinin pençesinden kurtulmaya çalışan Çin çok daha tehlikeli bir noktaya yanlışsız adım adım ilerliyor.
ABD merkezli banka Citigroup’un bildirdiğine nazaran Çin’in 22 farklı kentinde konut satın alan bireyler, inşaatı tamamlanmamış daireler için ipotekli konut kredilerini ödemeyi reddediyor.
Reuters’ın haberine nazaran emlak müşterilerinin protestosu, elinde 6 trilyon dolarlık ipotekli konut kredisi bulunduran bankaların denizaşırı emlak tahvillerinde temerrüde düşme riskini artırıyor.
Çin’de emlak firmalarının meskenleri tamamlamadan satmasına müsaade veriliyor ve müşterilerin yeni mülklerine sahip olmadan evvel ipotekli konut kredilerini ödemesi gerekiyor. Bu ödemeler, emlak geliştiricileri tarafından inşaatları finanse etmek hedefiyle kullanılıyor.
ÖDEME GREVİ TEMERRÜTLERİ ARTIRABİLİR
Ödeme boykotu, dev gayrimenkul geliştiricisi Evergrande’nin geçen yıl borcunu temerrüde düşürmesi ve öbür birçok şirketin alacaklılardan müdafaa talep etmesiyle sonuçlanan nakit sıkışıklığı yüzünden artan sayıda projenin ertelenmesi yahut durdurulması nedeniyle geldi.
CNN International’ın haberine nazaran mesken fiyatlarının düşme eğiliminde olması da alıcıların, ödemeyi taahhüt ettiklerinden daha az kıymetli mülklere sahip olacağı manasına geliyor.
Uzmanlar konut satın alanların ödeme grevine gitmesinin daha fazla gayrimenkul geliştiricisinin temerrüde düşmesine yol açabileceğinden kaygı ediyor.
Dünyanın en büyük ikinci iktisadı olan Çin, Covid-19 pandemisinden kaynaklanan keskin yavaşlamadan kurtulmaya çabalarken konut krizi ülkedeki bankaların omzuna ek bir yük bindiriyor.
NOMURA: ÇİN’DE RİSK YÜKSEK
Japonya merkezli finans şirketi Nomura’nın analistlerinin perşembe yayımladığı araştırma raporunda, “Ön satışlar Çin’de mesken satmanın en yaygın yolu, bu nedenle oradaki riskler yüksek” sözleri yer aldı.
Nomura analistleri emlak geliştiricilerin 2013 ve 2020 ortasında evvelden sattıkları meskenlerin sadece yaklaşık yüzde 60’ını teslim ettiğini ve birebir devirde Çin’in ödenmemiş ipotekli konut kredilerinin 26,3 trilyon yuan (3,9 trilyon dolar) arttığını iddia ediyor.
ÇİN’İN BÜYÜK BANKALARI: YAKINDAN TAKİP EDİYORUZ
Çin Sanayi ve Ticaret Bankası (IDCBF), Çin İnşaat Bankası (CICHF) ve Çin Ziraat Bankası (ACGBF) dahil büyük yatırımcılar perşembe yaptıkları açıklamada risklerin yönetilebilir olduğuna inandıklarını ve durumu yakından izlediklerini söyledi.
Bloomberg ise Çinli yetkililerin bankalarla acil durum görüşmeleri yaptığını bildirdi.
Çin’in devlet medyalarında yayımlanan çok sayıda habere ve Şangay merkezli araştırma şirketi Çin Emlak Bilgisi Şirketi’nin (CRIC) derlediği datalara göreyse 18 bölge ve 47 kentteki alıcılar haziran sonundan bu yana ödeme yapmayı bıraktı.
CRIC ayrıyeten 2021’de 24 büyük kentte satılan meskenlerin yaklaşık yüzde 10’unun inşaatının durduğunu bildiriyor.
‘SOSYAL HUZURSUZLUK DOĞABİLİR’
Uzmanlar, konut piyasasındaki sorunların finansal ve toplumsal huzursuzluğa yol açabileceğini söylüyor.
Citi analistleri, boykotun Çin bankalarındaki problemli kredileri 83 milyar dolar artırabileceğini ve ülkenin, küçük bankaların berbatlaşan durumu nedeniyle artan protestolarla boğuştuğu bir vakitte toplumsal istikrarsızlığa neden olabileceğini belirtti.
Avustralya merkezli banka ANZ’nin kıdemli Çin ekonomisti Betty Wang ise sorunun ölçeğinin çok daha büyük olduğuna inandığını tabir etti.
EV FİYATLARI AYLARDIR DÜŞÜŞ EĞİLİMİNDE
Çin Ulusal İstatistik Ofisi’nin son datalarına nazaran, 70 kentte yeni mesken fiyatları mayısta dokuzuncu ayında da düşmeye devam etti. Alıcılar işleri ve gelirlerine yönelik artan belirsizlikle piyasadan uzaklaştıkça emlak satışları da düşüyor.
Çin’in emlak kesimindeki düşünce, 2020’de Pekin’in emlak firmaları için kolay kredilere yönelik sıkı tedbirler almaya başlamasıyla tetiklendi ve bu da birçok büyük geliştirici için nakit kahrına neden oldu.
Pekin durumun tırmanmasını önlemek için ya konut satın alanların ipotekli konut kredisi ödemelerini ertelemesine müsaade verebilir ya da lokal idarelerin projeleri satın almasına imkan sağlayabilir.
